क्वालालम्पुर- साठी वर्षर्अघि मारिएका गोर्खा सैनिक र तिनका परिवारको समाधिस्थल संरक्षण र स्मृतिमा कार्यक्रम हुन थालेका
छन् । गोर्खाली सैनिकसँगै युद्ध लडेका वृद्ध पूर्वसैनिक, मलेसियास्थित बि्रटिस उच्चायोग र मलेसियाली सेनाको अग्रसरतामा यस्तो अभियान सुरु भएको हो ।
सन् १९४८ देखि डेढ दशकसम्म कम्युनिस्ट विद्रोह दबाउन मलेसियाली प्रहरीसँगै विभिन्न युद्ध मोर्चामा एक हजारभन्दा बढी गोर्खाली मारिएका थिए । अधिकांश गोर्खालीकोसमाधिस्थल भएको सयदपुत्रा, तम्बुन रोड, इपोमा मलेसियाली सेनाको दोस्रो रेन्जर रेजिमेन्टले चिहान संरक्षण गर्दै आएको छ ।
बेलायती उच्चायोगले गोर्खालीको चिहान संरक्षणमा सहयोग पुर्याएको छ भने इन्टरनेसनल, नेसनल मलाया एन्ड बोर्नेओ भेटरान्स एसोसिएसनले चार वर्षदेखि वाषिर्क स्मृति कार्यक्रम गर्दै आएको छ । संस्थाका अध्यक्ष दातो आर थाम्बीपिलियाले गोर्खालीले मलेसियालाई विद्रोहबाट बचाउन गरेको बलिदान स्मरण गर्न वाषिर्क कार्यक्रमगर्न थलिएको बताए ।
उनका अनुसार मलेसिया स्वतन्त्राका बेला आपतकालीन अवस्थामा गोर्खालीले निडरतापूर्वक सुरक्षा दिएका थिए । सबैले बिर्सन लागेको बेला केही वर्षदेखि बर्सेनि झन्डै १ लाख नेपालीले मलेसियामा रोजगारी पाउन थालेपछि गोर्खालीका तत्कालीन सहयात्रीको अग्रसरतामा वाषिर्क स्मरण कार्यक्रम हुन लागेको हो ।
थाम्बीपिलियाका अनुसार पछिल्ला केही वर्षदेखि सुरक्षा गार्डको रूपमा पुनः नेपाली मलेसिया जान थालेपछि यस्तो अभियान सुरु भएको हो । उनले यहाँ चिहान भएका परिवारका सदस्यलाई कार्यक्रममा बोलाउने योजना बनाएका छन् ।
सन् १९४७ मा बेलायती उपनिवेशबाट भारत स्वतन्त्र भएपछि बेलायतले भारतमा कार्यरत चार गोर्खा रेजिमेन्ट लगेर आफ्नो साम्राज्यभएका विभिन्न देशमा खटाएको थियो । यही क्रममा तत्कालीन मलायामा गोर्खाली सैनिक कार्यरत थिए ।
मलेसियाका सातौं ड्रुक इडिनवर्गको निजी गोर्खा राइफल नामको गोर्खाली संलग्न युनिट थियो भने छैटौं गोर्खा राइफल रेजिमेन्ट पनि थियो । दोस्रो राजा इडवार्डको पनि निजी गोर्खा राइफल्स र शाही सिग्नलमा गोर्खाली सैनिक थिए ।
बेलायती उच्चायोगको सहयोगमा मलेसियाका विभिन्न स्थानमा ८ सय ६२ गोर्खाको चिहानको रेखदेख हुँदै आएको छ । मलेसियामा ७ सय ९३ जनागोर्खालीको ६० वर्षसम्म पुरानो चिहान चिन्नसकिने अवस्थामा छ भने ७९ जनाको चिहान गोर्खालीको भए पनि कसको भन्ने अज्ञात छ ।
क्वालालम्पुरस्थित बेलायती उच्चायोग, मलाय वोरन्यु भेटरान्स एसोसिएसन, मलेसियाली सेनालगायतले वीरगति प्राप्त गोर्खालीको चिहानमा वाषिर्क रूपमा 'स्मरण कार्यक्रम' समेत आयोजना गर्न सुरु गरेका छन् ।
हालै सम्पन्न पछिल्लो कार्यक्रममा दिवंगत आत्माको चिर शान्तिका लागि मलेसियामै सुरक्षागार्डको रूपमा कार्यरत नेपाली पण्डित हरि मिश्र र स्थानीय पुजारी रोविन अरुमुगमले पूजा-अर्चना गरेका थिए । रोयल रेन्जर रेजिमेन्टले उच्च सलामी अर्पण गरेकोथियो ।
आफ्ना पूर्वज र बहादुर नागरिकको स्मरणका लागि नेपाली दूतावास अग्रसर हुनुपर्छ, पिलियाले भने ।
विजयबाबु खत्री
Kantipur
टिप्पणियाँ
एक टिप्पणी भेजें